W 2024 roku w Polsce utonęły 444 osoby. Wiele z tych tragedii można było uniknąć dzięki edukacji i świadomym zachowaniom nad wodą. Uniwersytet Dolnośląski DSW wprowadza nowy kierunek – Sport, który poza kształtowaniem sprawności fizycznej ma przygotować przyszłych trenerów i instruktorów do ratowania życia oraz prowadzenia działań profilaktycznych w zakresie bezpieczeństwa nad wodą.
Odpowiedzi udziela dr Karolina Zatoń, koordynatorka kierunku Sport na Uniwersytecie Dolnośląskim DSW.
Bałtyk to nie basen! Co czai się w naszej „łagodnej” plaży?
Choć wydaje się spokojny, Morze Bałtyckie potrafi być wyjątkowo niebezpieczne. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń są prądy wsteczne - silne prądy morskie, które ciągną pływaka od brzegu w głąb morza. Wielu kąpiących się nie wie, jak się zachować: zaczyna walczyć z prądem i szybko traci siły. Tymczasem najskuteczniejszą metodą jest… płynięcie równolegle do brzegu, aż znajdziemy się poza strefą działania prądu.
Równie groźne są kąpiele przy falochronach czy pomostach. To tam często występują zawirowania i nagłe zmiany głębokości, a betonowe konstrukcje stają się śmiertelną pułapką w przypadku silnych fal - możemy uderzyć się w głowę lub zostać wciągnięci pod wodę. Dlatego kąpiel przy takich obiektach jest nie tylko nierozsądna, ale i zakazana na większości strzeżonych kąpielisk.
Równie groźne są kąpiele przy falochronach czy pomostach. To tam często występują zawirowania i nagłe zmiany głębokości, a betonowe konstrukcje stają się śmiertelną pułapką w przypadku silnych fal - możemy uderzyć się w głowę lub zostać wciągnięci pod wodę. Dlatego kąpiel przy takich obiektach jest nie tylko nierozsądna, ale i zakazana na większości strzeżonych kąpielisk.
Ciche tonięcie - tragedia, której często nie widać
W przeciwieństwie do filmowych scen, prawdziwe tonięcie zazwyczaj nie wygląda dramatycznie. Osoba tonąca nie krzyczy, nie macha rękami, często ma otwarte oczy i wygląda, jakby stała w wodzie. Może zniknąć pod powierzchnią w ciągu kilku sekund - niezauważona nawet przez osoby znajdujące się kilka metrów dalej. Dlatego edukacja z zakresu rozpoznawania sygnałów tonięcia, reakcji ratunkowej i pierwszej pomocy jest kluczowa - właśnie tego (między innymi) będą uczyć się studenci kierunku Sport w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW.
Gdzie najczęściej dochodzi do utonięć?
Najwięcej tragedii zdarza się w rzekach, jeziorach i stawach. Częstą przyczyną jest kąpiel w miejscach niestrzeżonych lub zabronionych - często wynikająca z lekkomyślności, zaniedbania lub ignorowania zasad bezpieczeństwa.
Co robić, aby zapobiegać takim wypadkom?
Na naszych studiach będziemy promować praktyczne zasady: pływanie - na strzeżonych kąpieliskach, unikanie alkoholu przed wejściem do wody, właściwe ocieplanie organizmu i przygotowanie do wejścia do wody, korzystanie ze sprzętu zabezpieczającego dla dla dzieci (i nie tylko), korzystanie z kąpieli - zawsze pod okiem drugiej osoby (nie samotnie), a dzieci - zawsze pod opieką dososłych! Odpowiednia asekuracja - w przypadku plywania na głębszej wodzie, w wodach otwartych (bojka, asekuracja z łodzi), umiejętność leżenia na głębokiej wodzie, niezbędna np. - w przypadku nagłego skurczu, zmęczenia, zachłyśnięcia itp.. Będziemy kładli także nacisk - na świadomą edukację: prowadzenie warsztatów i działań profilaktycznych dla wszystkich grup wiekowych.
Dlaczego w program studiów Sport w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW wpleciony zostanie temat - związany z bezpieczeństwem nad wodą?
Bo nasz model kształcenia traktuje sport holistycznie - nie tylko jako formę rekreacji, ale jako narzędzie prewencji urazów i tragedii. W ramach zajęć przygotujemy studentów - przyszłych trenerów i instruktorów - by w przyszłości potrafili edukować zarówno dzieci, młodzież, jak i dorosłych w zakresie bezpiecznego korzystania z akwenów wodnych. Studenci poznają różne zagadnienia związane z tą ważną tematyką, miedzy innymi dowiedzą się, że:
Jak kierunek Sport w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW - może realnie wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa nad wodą?
Studenci będą uczyć się przekazywać wiedzę w formie łatwo przyswajalnej: konkursy edukacyjne, gry, pokazy pierwszej pomocy i prezentacje np. z ratownikami. Przygotujemy ich do prowadzenia akcji informacyjnych - zarówno w szkołach,podczas prowadzonych obozów, jak i środowiskach lokalnych. Pokażemy, jak przekuć wiedzę w działanie - a działanie w realne zmiany postaw.
Czy edukacja jest skuteczna?
Zdecydowanie tak. Statystyki pokazują, że więcej edukacji to mniej ryzykownych zachowań. Nawet w sezonie letnim możliwe jest ograniczenie liczby ofiar poprzez świadome działania edukacyjne i wspólne promocje bezpieczeństwa.
Podsumowanie:
- Rocznie około 444 osób utonęło w Polsce (2024 r.), a w roku 2025 - w okresie od kwietnia do lipca - to aż 121 osób! Wiele z tych tragedii można by uniknąć przy dobrej edukacji i właściwych zachowaniach.
- Kierunek Sport w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW będzie kształcił - przyszłych trenerów-instruktorów, ekspertów z różnych dziedzin, związanych ze sportem i rekreacją ruchową, którzy będą potrafili - nie tylko poprawiać sprawność fizyczną, ale i kształtować odpowiedzialne podejście - również w kontekście bezpieczeństwa nad wodą.
- Będziemy uczyli (między innymi) - o zagrożeniach związanych z kąpielą w morzach, akwenach otwartych, jeziorach, stawach, ale także - opowiemy o prądach wstecznych, „cichym tonięciu”, pierwszej pomocy - pokazując, że wiedza może ratować życie.
- W programie znajdą się moduły z praktycznymi umiejętnościami, prewencją oraz współpracą z ratownikami i służbami - to realne wsparcie w walce z utonięciami.
- Kierunek Sport w Uniwersytecie Dolnośląskim DSW będzie kształcił - przyszłych trenerów-instruktorów, ekspertów z różnych dziedzin, związanych ze sportem i rekreacją ruchową, którzy będą potrafili - nie tylko poprawiać sprawność fizyczną, ale i kształtować odpowiedzialne podejście - również w kontekście bezpieczeństwa nad wodą.
- Będziemy uczyli (między innymi) - o zagrożeniach związanych z kąpielą w morzach, akwenach otwartych, jeziorach, stawach, ale także - opowiemy o prądach wstecznych, „cichym tonięciu”, pierwszej pomocy - pokazując, że wiedza może ratować życie.
- W programie znajdą się moduły z praktycznymi umiejętnościami, prewencją oraz współpracą z ratownikami i służbami - to realne wsparcie w walce z utonięciami.
